>

Mocne wsparciew trudnych chwilach

Podział majątku po rozwodzie.

Podział majątku po rozwodzie.

Pomimo tego, że sąd rozpatrując sprawę o rozwód ma kompetencje do tego, żeby dokonać podziału majątku wspólnego małżonków, w rzeczywistości dzieje się tak niezwykle rzadko i tylko w sytuacjach, kiedy małżonkowie co do tego podziału są zgodni. W innych przypadkach sąd nie będzie zajmował się kwestiami majątkowymi w sprawie rozwodowej.

 

Jak zatem można przeprowadzić podział majątku po rozwodzie z orzekaniem o winie? Istnieje kilka rozwiązań, które można wziąć pod uwagę, przy czym zdecydowanie najlepszymi są zawsze takie, w których byli małżonkowie wypracowują kompromis i dokonują umownego podziału majątku. Zacznijmy jednak od początku.

 

Czym tak naprawdę jest majątek wspólny i co wchodzi w jego skład? Stosownie do treści art. 31 par 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy. (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2082 z późn. zm.) [dalej: kro], z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków czy środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. To wyliczenie jest jedynie przykładowe, na co wskazuje zwrot "w szczególności". Wraz z orzeczeniem rozwodu wspólność majątkowa ustaje.

 

Co do zasady przyjmuje się, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe (art. 43 § 1 i art. 501 kro), choć każdy z małżonków może żądać ustalenia nierównych udziałów (art. 43 § 2 kro).

 

Podział majątku po rozwodzie z orzekaniem o winie

Podział majątku może nastąpić na podstawie umowy stron lub na podstawie orzeczenia sądu. Jeśli ex-małżonkowie są zgodni co do tego, jakie rzeczy wchodzą w skład ich majątku, jaka jest ich wartość oraz jak zamierzają je podzielić, mogą to zrobić w formie umowy. W umowie takiej powinni ustalić, jak podzielą swój majątek. Najłatwiej podzielić pieniądze. Często jednak tak się zdarza, że pewne rzeczy nie dają się podzielić fizycznie. Wtedy warto ustalić, która osobie dana rzecz przypadnie i co drugi z ex-małżonków otrzyma w zamian. Może to być np. spłata pieniężna.

 

Przykład:

 

Byli małżonkowie Ania i Wojtek chcą dokonać podziału swojego majątku wspólnego. Ustalili, że w skład tego majątku wchodzą oszczędności w kwocie 150.000,00 zł i samochód Skoda Octavia o wartości 25.000,00 zł. Małżonkowie umówili się, ża zawrą umowę o podziale majątku wspólnego na podstawie której każde z nich otrzyma kwotę 75.000,00 zł w gotowce. Samochód przypadnie na wyłączną własność Ani, która spłaci udział Wojtka wypłacając mu kwotę 12.500,00 zł w gotówce.

 

Rzeczy niepodzielne można też sprzedać i podzielić się gotówką. Należy pamiętać o tym, że kiedy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, to umowa małżonków w zakresie podziału majątku wspólnego przynajmniej w zakresie nieruchomości winna być sporządzona w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności, chyba że podział dokonywany jest w toku postępowania sądowego.

 

Znacznie bardziej problematyczny jest podział majątku wspólnego po rozwodzie w sytuacji, kiedy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość kupiona ze środków pochodzących z kredytu bankowego zaciągniętego wspólnie przez małżonków. W taki przypadku zgodnie z dominującą obecnie linią orzeczniczą, „ (...) obciążenie hipoteką wpływa w sposób oczywisty na wartość nieruchomości, a zatem przy jej ustalaniu w toku podziału majątku wspólnego sąd powinien uwzględnić to obciążenie, podobnie jak obowiązany jest rozważyć obniżenie wartości z powodu obciążenia w postaci służebności, czy dożywocia. Wartość tych obciążeń odlicza się zarówno przy ustalaniu składników majątku wspólnego, jak i przy zaliczaniu wartości nieruchomości przyznanej jednemu z małżonków na poczet przysługującego mu udziału w majątku wspólnym“. Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 września 2013 r., sygn. akt II CSK 650/12. Sposób obliczania wartości tego składnika będzie taki sam w przypadku umownego podziału majątku po rozwodzie. Jeśli małżonkowie nie będą zgodni w zakresie wartości nieruchomości, koniecznym będzie zlecenie wyceny biegłym. Odrębną kwestią jest przejęcie umowy kredytowej przez jednego z małżonków.

 

Kiedy małżonkowie w żaden sposób nie są w stanie porozumieć się w kwestii podziału majątku wspólnego, sprawa zwykle znajduje swój finał w sądzie. W takim przypadku koniecznym jest złożenie wniosku o podział majątku wspólnego we właściwym sądzie rejonowym. Sprawa rozpatrywana jest w trybie nieprocesowym. Opłata od wniosku wynosi 1.000,00 zł. Jeżeli byli małżonkowie przedstawią wspólny projekt podziału, opłata od wniosku jest niższa i wynosi 300 zł. Opłatę można uiścić w znakach sądowych bądź przelewem na rachunek bankowy sądu.

 

We wniosku o podział majątku po rozwodzie wnioskodawca powinien wskazać, jakie składniki wchodzą w skład majątku małżeńskiego, jaka jest ich wartość oraz wskazać propozycję podziału. W przypadku rzeczy niepodzielnych możliwym rozwiązaniem są spłaty albo sprzedaż rzeczy i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży pomiędzy uczestników.

 

Z mojego doświadczenia wynika, że kiedy sprawy o podział majątku trafiają do sądu, zwykle stopień ich skomplikowania jest dość znaczny. Często w grę wchodzą wtedy dodatkowe aspekty jak darowizny poczynione przez rodzinę na rzecz jednego z małżonków czy nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny. Z tego powodu warto rozważyć kwestię zlecenia prowadzenia takiej sprawy adwokatowi, który zna tematykę podziału majątku.

 

Autorem artykułu „Podział majątku po rozwodzie?” jest adwokat Jerzy Chojka.