Gdzie złożyć pozew rozwodowy?

Rozpad małżeństwa – bez względu na jego przyczyny – jest sytuacją stresującą, zwłaszcza dla tego małżonka, który decyduje się wnieść pozew rozwodowy. Jednak przygotowując sprawę rozwodową nie można zapominać o kwestiach najważniejszych, a często pomijanych przez strony: określeniu do  jakiego sądu skierować pozew. W tym zakresie należy odpowiedzieć na dwa pytania: jakie sądy rozpoznają sprawy rozwodowe oraz gdzie w danym konkretnym przypadku należy go złożyć?

Jaki sąd rozpoznaje sprawy rozwodowe?

Odpowiadając na pytanie gdzie złożyć pozew rozwodowy należy sięgnąć do art. 17 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – kodeks postępowania cywilnego (KPC) rozstrzygającego o tzw. właściwości rzeczowej sądów okręgowych. Zgodnie z tym przepisem sprawy o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe co do zasady należą do właściwości sądów okręgowych. Rozwód zaliczany jest właśnie do tego typu spraw – jego przedmiotem nie są jakiekolwiek roszczenia majątkowe, a jedynie zbadanie zachodzenia przesłanek umożliwiających rozwiązanie małżeństwa właśnie przez rozwód.

Z drugiej strony niejako „przy okazji” orzekania w kwestii rozwodu sąd ma prawo rozstrzygnąć także kwestie majątkowe związane np. podziałem majątku wspólnego małżonków, czy z czasowym korzystaniu z mieszkania przez byłych małżonków. Nie zmienia to jednak faktu, że – wobec brzmienia przywołanego przepisu KPC – nadal to sąd okręgowy pozostaje właściwym do rozpoznania sprawy rozwodowej. Oczywiście nie oznacza to, że strona chcąca rozwieść się ze swoim współmałżonkiem może złożyć pozew do jakiegokolwiek sądu okręgowego w Polsce. A więc gdzie dokładnie składa się pozwy rozwodowe?  

Wszystko zależy od miejsca zamieszkania.

Poszukując odpowiedzi na powyższe pytanie również należy sięgnąć do  unormować kodeksu postępowania cywilnego, a dokładnie do jego art. 41. Zgodnie z tym przepisem powództwo rozwodowe wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania. Jednak zasada ta ma zastosowanie jedynie do takich sytuacji, w których choć jedno z małżonków nadal ma w tym okręgu miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Jeżeli natomiast nie zachodzi żadna z tych przesłanek pozew należy złożyć w sądzie, w okręgu którego miejsce zamieszkania ma strona pozwana – w przypadku, gdy brak tej podstawy w sądzie właściwym ze względu miejsce zamieszkania powoda. Najprościej wytłumaczyć te zależności na konkretnym przykładzie, dlatego odpowiedzmy sobie na pytanie: gdzie złożyć pozew rozwodowy we Wrocławiu?

Jeżeli małżonkowie mieszkali na terenie właściwości sądu okręgowego we Wrocławiu (a więc mówiąc w największym skrócie praktycznie na obszarze dawnego województwa wrocławskiego) i co najmniej jeden z nich nadal mieszka na tym terenie pozew należy złożyć do Sądu Okręgowego przy ul. Sądowej 1. W przypadkach, gdy obydwoje małżonkowie wyprowadzili się poza obszar okręgu wrocławskiego należy poszukiwać sądu właściwego dla aktualnego miejsca zamieszkania pozwanego lub powoda.

Autorem artykułu „Gdzie złożyć pozew rozwodowy?” jest adwokat Jerzy Chojka